YAMAÇ PARAŞÜTÜNDE TELSİZ SEÇİMİ VE KULLANIMI
Dünyada Yamaç Paraşütünün Tarihi:
1940 yılında, Wright kardeşler başarılı olarak ilk uçuşlarında birkaç parça perde kumaşından yaptıkları bir tür uçurtmayla diğer motorsuz havacılık türlerinin de öncüsü olmuşlardır. Daha sonra ilerleyen zaman içerisinde esnek bir yapıya sahip olan kanatlar üstünde denemeler ve çalışmalar yapılmış olup, 1948 yılında ise basit yelken kanatlar yapılmıştır. 1961 yıllarından sonra kendi rüzgâr dolarak şişebilen ve havada süzülerek uçabilecek paraşüt yapılması düşünülmeye başlandı. 1968 yılında serbest paraşütler yapıldı ve bununla birlikte koşarak ya da ayakta kalkış üzerine el kitapları ve makaleler yayınlandı. Fakat 1980 yılına kadar paraşütle yamaçtan düzenli olarak koşarak kalkış yapılmamıştır. 1980 yılından sonra Dünyada ilk olarak Fransa’daki bir grup pilot İsviçre Alplerinde, yelken kanat pilotlarına özenerek dik yamaçlardan koşarak kalkış yapmaya başladılar. Bu şekilde yamaç paraşütçülüğü giderek yaygınlaşmaya başladı. İlk yamaç paraşütleri, uçaktan yapılan serbest atlayış paraşütlerinin açılışı sırasındaki basınca dayanıklılığına göre dizayn edilmiştir. Fakat daha sonraları bunun gerekli olmadığı anlaşıldı ve kubbeler hava geçirmez kumaştan üretilmeye başlanıldı. Bu üretim faaliyetleri sonunda ilerleme kaydederek yamaç paraşütlerin kökeni olan serbest atlayış paraşütlerinden çok farklı bir yapı kazanarak gelişim sağladı. Bu gelişmeye paralel olarak Dünyada ve Türkiye’de yamaç paraşütü sporu eğitim öğretim faaliyet programları düzenlendi. Termik ve yamaç rüzgârı kaldırıcıları kullanılarak uzun mesafe uçuşları gerçekleşti. Hızlı gelişmesiyle birlikte çeşitli ciddi kazalar da yaşandı, bu kazalar sonunda yüksek emniyet ve performansı yükseltmek hedefleriyle üreticiler her sene yeni gelişmelerle yamaç paraşütleri üreterek bunları teste sokmaya başlamışlardır. Bugün yamaç paraşüt sporu ucuz, hafif hava aracı ve doğayla iç içe olmasından dolayı geniş bir kitle tarafından sevilip tutulumuş ve Dünyada yeni sanayi ürünü durumuna gelmiştir.
Türkiye’de Yamaç Paraşütünün Tarihi:
Yamaçtan koşularak yapılan bu spor ilk olarak, Türkiye’de serbest atlayış paraşütleriyle 1985 yılında yapılmaya başlanmıştır. Sınırlı bir kitle tarafından ise 1988 yılından itibaren yamaç paraşütü uçuşları yapılmaya başlanmıştır. Türk Hava Kurumu aktiviteleri arasında yamaç paraşütü sporunu 1995 yılında aktif hale gelmiştir. Dünyada büyük bir hızla büyüyen ve gelişen yamaç paraşütü sporu, bir dönem Türk Hava Kurumu’nun içinde bulunduğu ekonomik sorunlar sebebiyle yamaç paraşütü aktiviteleri o dönemlerde gelişme kaydedememiştir. Türkiye’de coğrafi yönden çok uygun olan yamaç paraşütü sporunun Türk Hava Kurumu aktiviteleriyle, havacılık kulüpleri ve özel okul sayesinde kısa bir zaman da yaygınlaşacağı ve gelişeceği öngörülmektedir. 1997 yılında ilk defa yapılan 1. Dünya Hava Oyunları Türk Hava Kurumu tarafından organize edilmiştir. Bu büyük organizasyon içinde Dünya Yamaç Paraşütü Şampiyonası faaliyeti de gerçekleştirilmiştir. Bu yarışma yapılmadan önce hazırlık amacıyla ile 1996 Eylül ayı içinde uluslararası bir test yarışması yapılmıştır. 1. Dünya Hava Oyunları, Türkiye’de yamaç paraşütü sporunun bir yönden gelişmesi ve tanınmasına da öncülük etmiştir.
Yamaç Paraşütünde Neden Telsiz Kullanılmaktadır?
Yamaç paraşütçüleri yer ile hava arasında haberleşmenin sağlanması amacıyla telsiz cihazları kullanmaktadır. Bu haberleşme özellikle paraşüt pilotunun uçuşunu riskli hale getirecek hava akımları meydana geldiğinde veya paraşütte sorunlar oluştuğunda önem arz etmektedir. Olağan üstü durumlarda paraşüt pilotunun acil inişinin organize edilmesi veya ani irtifa kayıplarında pilotun konumunun tayin edilmesinde telsiz cihazları hayati önem taşımaktadır. Bu nedenlerle paraşütçüler tarafından tercih edilecek telsiz cihazı ve özellikleri ile nasıl kullanılacağı oldukça önemlidir.
Yamaç Paraşütünde kullanılacak Telsiz Cihazı ve Özellikleri Nasıl Olmalıdır?
Paraşüt pilotu ile yer arasında kurulacak iletişim her zaman olağan koşullarda olmayabilir. Bu nedenle PMR telsiz cihazları yerine optimum özellikler sağlayan telsiz cihazlar tercih edilmelidir. Yamaç paraşütü kompleks ve ağır teçhizatların taşınmasına uygun olmadığından el telsizi tercih edilmelidir.
Telsiz cihazının çıkış gücü olağan üstü durumlarda telsiz ile haberleşmenin sağlığı için önemli bir parametredir. Bu nedenle tercih edilecek el telsizi 5WAT ‘a kadar çıkış yapabilmelidir. Telsiz cihazının kullanacağı frekans bandı da telsiz ile haberleşmede önem taşıdığından hem UHF hem VHF frekans bandlarında çalışabilen bir telsiz tercih edilmelidir. Her iki band da kullanılacağından Dualband dinleme özelliğine sahip olan bir el telsizi yamaç paraşütçüleri için uygun olacaktır.
NOT: Burada bahsi geçen 5WAT çıkış gücü ve UHF/VHF çalışabilme özelliği lisanslı telsizlerde bulunmaktadır. Bu nedenle bahsi geçen özelliklere sahip telsizlerin kullanılabilmesi için Amatör Telsizcilik Belgesi alınması gerekmektedir. Amatör telsizcilik belgesine sahip olunmaması durumunda ancak lisanssız PMR telsizler kullanılabilir.
Yamaç Paraşütçülerinin Telsiz Kullanımı Nasıl Olmalıdır?
Kullanılacak frekans ve ton öncesinde belirlenmelidir. Paraşüt pilotu ile yer arasında haberleşmenin sağlanması için hem UHF hem VHF bandlarda çalışan telsiz cihazları tercih edilmelidir. Telsizin bir kanalı UHF diğer kanalı da VHF olarak ayarlamalı ve tuş kilidi ile kanallar sabitlenmelidir. Gerektiğinde her iki frekans bandı üzerinden de haberleşme sağlanacağı unutulmamalıdır. Telsiz kullanımı ile ilgili temel bilgileri hem pilot hem yer istasyonu öğrenmelidir.
Not: Ağaç bina gibi fiziksel engellerin sık olduğu bölgelerde UHF frekanslar görece daha verimli çalışırken deniz ve hava gibi fiziksel engellerin az olduğu uygulamalarda VHF frekanslar verimli olarak çalışmaktadır.
Telsiz Frekansının Seçimi ve Ayarlanması
Yamaç paraşütünde gerçekleştirilecek telsiz görüşmesi Amatör Telsizciliğin konularının dışında olacağından Amatör Telsiz haberleşmesi için kullanılan frekanslar yerine PMR frekanslar kullanılmalıdır. PMR frekanslar herkese açık ve genel kullanıma uygundur fakat Amatör frekanslarda kullanım amacı dışında haberleşmenin yapılması uygun değildir. Ancak Amatör Telsizcilik Belgesine sahip olunması şartı ile ve olağan üstü durumlar dışında tercih etmeyecek şekilde bir Simpleks VHF frekansta telsize ayarlanabilir. Böylece kaza ve acil durumlarda UHF frekanstan görüşülememesi durumunda bu VHF frekanstan görüşme denenebilir. Telsiz haberleşmesinin çevredeki diğer telsizler ile karışmasını önlemek için ton ayarı girilmesi gerekmektedir.
PMR Frekans listesi için tıklayınız.
Amatör Telsiz Frekanslarını sadece Amatör Telsizcilik Belgesine sahip kişiler kullanabilmektedir. Amatör Telsiz Frekansları üzerinden hiçbir ticari, siyasi ve şifreli görüşme yapılamayacağını UNUTMAYINIZ!!!
Yamaç Paraşütçülerine Uygun Telsiz Tavsiyeleri
Yukarıda bahsettiğimiz 5WAT’a kadar çıkış yapabilen, UHF-VHF bandlarda çalışabilen ve Dualband dinleme özelliğine sahip bazı telsizler marka model olarak aşağıda verilmiştir. Liste de verilen telsizler bahsettiğimiz özelliklere sahip olması ve görece ucuz ve yaygın olması nedeniyle tercih edilmiştir.
Baofeng UV-5R
Baofeng UV-82
TYT UV-88
NOT: Telsiz tavsiye listesindeki firmalar ile herhangi bir ticari anlaşmamız yoktur. Bu yazıda amacımız, telsizcilik ile ilgili asgari düzeyde bilgisi olan fakat paraşütçülük ile uğraştığı için telsiz almak isteyen kişilere en temel düzeyde bilgi vermektir. Bu nedenlerle yazımızda telsizcilik ile ilgili teknik bilgi ve terim kullanımından mümkün olduğunca kaçınılmıştır.
YAZARLAR:
Berkan TUBAN (TB1ATN)
Atakan ONUR (TA1ATP)
Ayrıca Berkan TUBAN 'a ait yamaç paraşütü hizmetleri sunan UçmakdereAktivite web sitesini ziyaret edebilirisiniz.
KAYNAKÇA
GÖRSEL KAYNAKLAR
Görsel 1.(2024). Copilot (Yapay Zeka). (Erişim 8 Ocak 2024)
Görsel 2.(2024). HAM RADIO https://www.ebay.com/ (Erişim 20 Şubat 2024)
Görsel 3.(2024). HAM RADIO https://www.ebay.com/ (Erişim 20 Şubat 2024)
Görsel 4.(2024). HAM RADIO https://www.ebay.com/ (Erişim 20 Şubat 2024)